Plotselinge veranderingen en autisme: zo gaan wij ermee om.

“Ik hou niet zo van verandering.” Dit is een zinnetje wat ik mijn man regelmatig hoor zeggen. Dat is voor hem inherent aan zijn autisme. Ik weet dat er mensen met autisme zijn die best met plotselinge veranderingen om kunnen gaan. Maar een meerderheid van de mensen met autisme vinden dat heel erg lastig. Zo ook mijn man.

Een verrassing voor iemand voorbereiden daar zal mijn man niet aan meewerken. Of, nou ja, met heel veel tegenzin maar eigenlijk toch liever niet. Want hij kan het zich niet voorstellen dat iemand het leuk zal vinden om iets te gaan doen waarop ze niet voorbereid zijn. Hij gruwelt zelf namelijk bij de gedachte daaraan. Ik heb mij er dus maar bij neergelegd dat mijn man mij nooit mee zal nemen op een verrassingsweekendje weg. Geeft niet, we doen genoeg andere leuke dingen samen.

Voorbereiden

Een last-minute vakantie boeken behoort bij ons thuis niet tot de mogelijkheid. Wij boeken een half jaar van te voren onze huisjes in Zweden. Kijken dan ook alvast wat er eventueel te doen is in de regio waar we naar toe willen. En we beginnen twee weken voor vertrek al met rustig onze vakantiespullen bij elkaar te zoeken. De auto gaat, voordat we weggaan, altijd even naar de garage voor een zomercheck en wordt gewassen. Ik pak de tassen in, mijn man pakt de auto in. De route kennen we uit ons hoofd maar we lopen hem toch altijd even na. Ik begin altijd met rijden en we lossen elkaar iedere 2 uur af. 

Thuis maak ik elke week  een weekmenu voor het avondeten. Schrijf dat op ons whitebord zodat mijn man weet wat er die avond op zijn bord verschijnt. En voor mij makkelijk want ik weet per week welke boodschappen ik moet halen. En zo zijn er nog wel meer dingen waarbij wij zo veel mogelijk proberen om de verrassing eruit te halen.

Voor sommigen klinkt dit alsof we in een keurslijf zitten en dat er niets mag afwijken. Dat ons leven saai is. Ik zie het echter niet als een keurslijf, ik heb geleerd om het te zien als iets wat juist rust geeft binnen ons gezin. Door voor te bereiden, door structuur te hebben, door niet van het plan af te wijken ontstaat er rust en ruimte in het hoofd van mijn man. Dat maakt zijn en mijn leven een stuk gezelliger en meer ontspannen. En daardoor ook zeker niet saai. Het is namelijk niet dat we nooit wat doen, alleen plannen wij onze activiteit van te voren.

Het echte leven

“Maar Astrid, zo werkt het toch niet in het echte leven!” hoor ik je al zeggen. Dat weten we maar al te goed. Het leven bestaat uit verandering, zaken die anders gaan dan gepland.

Daar hebben we het afgelopen jaar meer dan genoeg ervaring mee opgedaan tijdens het ziekteproces van mijn schoonmoeder. Waarbij er een afspraak met een specialist is die plotseling vervalt of wordt gewijzigd. Plannen van aanpak die toch gewijzigd moeten worden omdat de behandeling niet goed aanslaat. Het traject ingaan met uitkomst genezing en dan toch een jaar later een uitvaart moeten regelen.

Nee, wij weten heel goed dat het leven uit veranderingen bestaat. Vandaar dat we de dingen die we zelf onder controle kunnen houden, zo goed mogelijk proberen te structureren.

En wanneer er dan toch een plotseling verandering van zaken is, dan hebben we daar ondertussen toch ook wel een soort modus operandum in gevonden.

Hoe omgaan met verandering bij autisme

Kijk, wanneer we weten dat er iets gaat of moet veranderen maar de verandering zal pas over een bepaalde tijd ingaan, dan heeft mijn man de tijd om daaraan te wennen.

Gebeurt de verandering echter direct dan moeten we toch ook zien te proberen dat er wat tijd is om te wennen aan die verandering. Deze tijd zal toch, hoe dan ook, gewoon te weinig zijn. Dat weten we al van te voren.

Daarom is het van belang, heb ik gemerkt, om regelmatig even te checken hoe het gaat. Hoe staat het met de energie van mijn man. Om mijn man ook de gelegenheid te geven om zijn frustratie te uiten dat het niet gaat volgens plan. 

Wat ook goed werkt is dat er een duidelijke uitleg is waarom plannen wijzigen. Niet zomaar zeggen “nou daarom” maar echt even uitzoeken en toelichten waarom het anders gaat (zeker ook een grote tip voor een leidinggevende!). Daarnaast probeer ik zelf altijd rustig te blijven en geen grote stampij te maken van de verandering. Mijn rust is zijn rust.

En ook heel belangrijk is om achteraf te zorgen dat er een moment van rust en structuur is. Hiermee heeft geef je tijd om te verwerken wat er is gebeurd. En zorg je voor acceptatie achteraf. 

Eigen overgang

Omdat ik een persoon ben die verandering juist omarmt en het leuk vindt om eens een keer wat anders te doen, lukt het mij altijd goed om de rust te bewaren op het moment dat er dus die plotselinge verandering is. Ik weet dat ik mijn man daarmee kan helpen en uiteindelijk help ik mijzelf daar ook mee. Maar daarom is het wel belangrijk dat ik in de tijd die ik voor mijzelf plan met mensen omga die ook houden van spontaan dingen doen. Met wie je gewoon lekker zonder vaste structuur wat kunt doen. Want ja, structuur is fijn maar het hoeft niet altijd voor mij.

Totdat ik zelf in een plotselinge overgang van zaken kwam waarbij ik heb gemerkt dat ook ik toch wel tijd nodig heb om eraan te wennen. Dat ik ook graag mijn frustratie wil uiten en dat het heel fijn is dat de mensen om mij heen een bepaalde rust hebben waarop ik kan terugvallen. En die plotselinge verandering is letter de overgang waar je als vrouw op een bepaalde leeftijd inkomt.

Alleen ben ik door een operatie, waarbij mijn beide eierstokken en eileiders zijn verwijdert, direct in de overgang gekomen. Niks geleidelijk maar echt van de een op de andere dag. Van de een op de ander dag heel erg last van opvliegers. En dan voornamelijk in de avond en ’s nachts. Waardoor ik dus slecht slaap op dit moment. Ook merk ik dat mijn stemming toch echt ook wel anders is. Ik was er op voorbereid door de specialist en ik had erover gelezen, maar als het dan ook daadwerkelijk gebeurd is het toch even wennen.

Ik had graag wat meer tijd gehad om mij erop voor te bereiden. Maar kan je je er dan ook wel echt op voorbereiden vraag ik mij dan weer af. Want ook de overgang is iets waar iedere vrouwenlichaam anders op regeert. Net zoals dat autisme bij ieder persoon zich weer anders kan uiten. 

Communicatie

Wat kan je dan als partner doen in het geval van plotselinge veranderingen? Ik sta mijn man bij in zijn autisme en neem hem nu ook mee in mijn overgang, mijn verandering. Zodat ook hij weet wat er bij mij anders is, waarom ik anders kan reageren en dat ook hij weet dat ik soms gewoon even een momentje nodig heb. Zodat hij mij kan bijstaan in mijn overgang.

Communicatie blijft hierbij het belangrijke woord. De basis van iedere relatie. 

Leg uit wat er gebeurt. Vraag om de dingen waar je behoefte aan hebt. En geef aan waarmee iets niet goed gaat en ook wanneer je juist heel blij bent met iets.

Zo kan je samen de verandering aan. 

Warme groet,

Astrid