Piekeren: een grondlegger van stress

Iedereen heeft ze wel eens: gedachten die blijven hangen. Leuke gedachten, maar ook de minder leuke gedachten. En op het moment dat jij goed in je vel zit, thuis alles goed gaat, het naar je zin hebt op je werk, lukt het jou vast wel om vooral die minder leuke gedachten te parkeren. Het lukt jou om met feiten en rationaliseren wellicht om die gedachten om te zetten naar iets positiefs

"Wanneer gedachten overgaan naar piekeren betekent dat vaak een grondlegger van stress."

Piekeren en stress

We weten echter dat op het moment dat jij wat minder goed in je vel zit dat het omgaan met die terugkerende gedachten lastiger wordt. Die terugkerende gedachten gaan over in piekeren. Wanneer gedachten overgaan naar piekeren betekent dat vaak een grondlegger van stress. Die sluipmoordenaar die stress heet. Want we weten allemaal wat er gebeurt wanneer we de signalen van stress negeren. Dan kan het escaleren naar overspannenheid en bij langdurige overspannenheid komt de burn-out om de hoek zetten met alle emotionele en fysieke gevolgen van dien.

Iedereen piekert

Nou is het niet zo dat wanneer je eens loopt te piekeren over iets dat je meteen stress hebt. Iedereen piekert wel eens hoe ze het nou bijvoorbeeld het weer voor elkaar gaan krijgen om: eten te maken iedereen want de kinderen hebben sport, de partner is later thuis vanavond en zelf wil je ook nog naar de sportschool. Oh en je moet de kids ook nog helpen met een project voor school dat morgen af moet. Nou dan loop je wel even te piekeren.

 "Hoog verantwoordelijkheidsgevoel speelde zeker mee bij het piekeren." 

Het gaat erom dat wanneer je dat piekeren niet meer kan stoppen dat het problemen gaat geven. Bij mij gebeurde dat ook. Ik was voornamelijk aan het piekeren over het werk. Hoe ik alle ballen omhoog ging houden, hoe ik kon voldoen aan de verwachtingen (die ik dacht) die er lagen van de leidinggevenden. Daarnaast werkte ik voor een organisatie waar kwaliteit heel belangrijk is en ik werkte voor de kwaliteitsafdeling. Dus ging het piekeren bij mij ook continu over of ik het allemaal wel goed had gedaan. Had ik de juiste beslissingen genomen. Had ik niet toch nog wat meer moeten doorvragen, of andere opties moeten kiezen. Hoog verantwoordelijkheidsgevoel speelde zeker mee bij het piekeren.

Verstoorde energiebalans

Door het piekeren, sliep ik slecht. Ik was erg moe dus in slaap komen was geen probleem. Maar dan werd ik om 2 uur in de nacht wakker en kwam daarna niet meer in slaap door al dat piekeren. Ik ruste dus niet goed uit, ging moe naar het werk, met steeds diezelfde gedachten. Die doordat ik zo moe was alleen maar erger werden. Het ging namelijk echt niet goed met mij. 

Omgaan met die piekergedachten is dan ook een belangrijk onderdeel geweest voor mij om te herstellen van mijn burn-out. En dat lukte mij in het begin zeker nog niet. Zoals iedereen die in een burn-out situatie zit, is focus op herstel van jouw energiebalans de eerste taak. Want zolang jou energie nog zo laag is lukt het jouw brein gewoon weg niet om rationeel na te denken over jouw piekergedachten. Die slaat op dat moment gewoon nog dicht. Dus mijn allereerste taak was om die energiebalans te herstellen. Daarover zal ik een andere keer over uitweiden.

Dit doe ik nu anders

Nadat mijn energiebalans weer wat hersteld was ben ik een mindfulness cursus gaan doen. Deze cursus heeft mij onder anderen geholpen om met mijn pieker gedachten om te gaan. De belangrijkste punten die ik daar uit geleerd heb zijn: 

 "Door je aandacht op het hier-en-nu te richten, verdwijnen piekergedachten en stress." 

 Aanvaard de piekergedachten die opkomen. Ik heb de gedachten, ik ben niet de gedachten. Ze zijn er gewoon. Observeer hoe ze opkomen en ontdek dat ze na een tijdje ook wel weer weggaan. Op dit moment zijn dit nu eenmaal je gedachten zoals wolken die voor de zon drijven. Die wolken drijven ook weer verder.

Richt je aandacht op de activiteit die je aan het doen bent. En ademhalen is iets wat je altijd doet, dus wanneer je jouw focus op je ademhaling legt heb je geen tijd om te piekeren. Verander niets aan je ademhaling maar observeer hoe hij je lichaam binnenkomt, door je lichaam gaat en vervolgens je lichaam weer verlaat. Je kunt bijvoorbeeld ook wanneer je in bed ligt en die pieker gedachten komen weer je focus brengen naar hoe de lakens ruiken. Hoe ze aanvoelen, hoe jij op je matras ligt, wellicht hoor je iets, een wekker tikken, of een auto die voorbij rijdt. Door je aandacht op het hier-en -nu te richten, verdwijnen piekergedachten en stress.

Creëer een piekerplek. Koppel je piekergedachten aan een specifieke plek thuis en/of op het werk. Alleen op die plek mag je piekeren.

En samen met je piekerplek heb je ook nog piekertijd. Zet op je piekerplek een piekerdoosje en zorg dat je een piekertimer hebt. Bijvoorbeeld: je mag 2x per dag een half uur volop piekeren, dit doe je op de piekerplek, zet je timer en wanneer deze afgaat zeg je tegen jezelf “zo”, genoeg gepiekerd! Wanneer je toch nog piekert buiten je speciale tijd om, schrijf die gedachten dan op en stop ze in het piekerdoosje. Zodra het je piekertijd is, kan je de gedachten uit het doosje halen en er volop over gaan piekeren.  

Daarnaast kon ik ook met meer cognitieve oefeningen aan de slag om mijn piekergedachten aan te pakken. Bijvoorbeeld om door middel van feiten en logisch nadenken met je piekergedachten aan de slag te gaan. Je analyseert de aannames van je gedachten en onderzoekt of die kloppen. Je kijkt naar jouw waarneming van de gedacht, welke betekenis de gedachte voor jou heeft, kan je daar een andere betekenis aangeven enzovoorts. Vaak blijkt dan dat jouw aannames niet kloppen en lukt het je dan ook om de gedachten los te laten. 
Niet altijd, maar vaak wel. Dat heeft mindfulness mij dan ook weer geleerd: lukt het vandaag niet, dan is er morgen weer een dag om te proberen.

Met warme groet,

Astrid